Nagrobek

Kto może być inwestorem nagrobka na grobie? Z kim powinniśmy uzgodnić szczegóły inwestycji?
O jakich przepisach prawa powinniśmy wiedzieć? Co zrobić gdy nie wszyscy członkowie rodziny są zgodni co do wyglądu nagrobka? Kto może rozstrzygać spory w tym temacie?

Śmierć to bardzo przykre doświadczenie, w którego trakcie tracimy bliskie nam osoby. W czasie ceremonii pogrzebowej na zawsze żegnamy się z tą osobą. Jednak dzięki pochowaniu jej na cmentarzu możemy nie tylko uczcić pamięć o niej, ale też czuć, że jest ona z nami. Cmentarz to miejsce, gdzie można zauważyć wiele różnych pomników, które upamiętniają bliskie nam osoby. Mimo iż bardzo chcemy jak najszybciej zadbać o grób naszych bliskich, to jednak czasem trzeba się wstrzymać i postępować zgodnie z przyjętymi zwyczajowo zasadami.

Powinniśmy pamiętać, że do zagospodarowania mamy tylko tyle miejsca, ile obejmuje przepisowa powierzchnia grobu. Musimy zwrócić się do Administracji Cmentarza o zgodę na postawienie nagrobka, zapoznać się z regulaminem cmentarza, wybrać kamieniarza oraz uzgodnić projekt i jego realizację z najbliższą rodziną. Nie jest to skomplikowane jeśli jest zgodność krewnych co do tej decyzji. Problemy zaczynają się w momencie sporów. Wówczas pojawiają się pytania: kogo zdanie jest ważniejsze, kto ma prawo decydować o nagrobku, jego wyglądzie, jak wymóc na rodzinie zgodę i czy jej w ogóle potrzebujemy?

Jak wskazuje ustawa z dnia 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych, prawo pochowania zwłok ludzkich ma najbliższa pozostała rodzina osoby zmarłej, a mianowicie: 1. pozostały małżonek(ka), 2. krewni zstępni ( zstępnymi są potomkowie danej osoby - dzieci, wnuki, prawnuki ), 3. krewni wstępni ( wstępnymi są dla osoby fizycznej te osoby od których się wywodzi – jego rodzice, dziadkowie, pradziadkowie ), 4. krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa ( rodzeństwo, ciotki, stryjowie, kuzynowie itd.), 5. powinowaci w linii prostej do 1 stopnia ( art.10 ust.1 ustawy ).

Zasadniczo przepisy prawa nie określają wprost osób uprawnionych do zarządzania grobem jak i praw jakie przysługują tym osobom w zakresie zarządu, jednakże kwestie te były przedmiotem wielu orzeczeń Sądu Najwyższego. Osoba, która poniosła koszty zakupu grobu rodzinnego i uiściła opłatę za korzystanie z miejsca na cmentarzu, nie może być uważana za jedynego uprawnionego. Wyjątek stanowi grób pusty, dopóki nie zostanie pochowana w nim żadna zmarła osoba, ponieważ wtedy jest to jeszcze w zasadzie jedynie miejsce przeznaczone na grób ( w znaczeniu ścisłym, rozumianym jako miejsce pochówku zmarłego).W takim wypadku osoba, która zakupiła grób ma prawo do wyłącznego rozporządzania tym grobem, ale tylko do momentu pochowania w nim pierwszego zmarłego. Z chwilą pierwszego pochówku osoby najbliższe, określone w art.10 ust.1, nabywają określone uprawnienia. Zgodnie z powszechnym zwyczajem inni członkowie najbliższej rodziny zmarłego mają takie samo prawo do stałego odwiedzania grobu, dokonywania zmian o charakterze dekoracyjnym czy postawienia nagrobka. Mają prawo kultu osoby zmarłej, jako jednego z dóbr osobistych przysługujących żyjącym krewnym zmarłego. Należy więc przyjąć, że w takim wypadku członkowie rodziny są współuprawnionymi. Wnioskujemy z tego, że osoba zwracająca się do Administracji Cmentarza o zgodę na postawienie nagrobka na grobie zmarłego, powinna działać w porozumieniu z innymi członkami rodziny. O tym, kto ma zostać pochowany w danym grobie, czy kto ma prawo budowy pomnika, winni decydować bliscy we wspólnym porozumieniu. Pamiętać jednak należy, że nagrobek stanowi wartość materialną i jest własnością inwestora.

Administracja Cmentarza nie jest uprawniona do rozstrzygania sporów pomiędzy bliskimi osoby zmarłej. Przyjmuje się założenie, że inwestycja jest uzgodniona z innymi uprawnionymi, wymienionymi w art.10 ust.1 ustawy. Jeśli nie ma możliwości porozumienia między bliskimi – mają oni złożyć wniosek do Sądu, który rozstrzygnie o tym we właściwym trybie.

Renata Sośniak