Mowa pogrzebowa. Mowa pożegnalna.

In Memoriam
Są ludzie, których grzebiemy w ziemi,
jednak tych, których szczególnie czule kochamy,
chowamy w naszych sercach.
Wspomnienie o nich towarzyszy nam
codziennie w trakcie naszych działań i dążeń.
Myślimy o nich z każdym oddechem,
a w naszej duszy przybrali już nową postać,
zgodnie z subtelnym prawem wędrówki dusz,
które obowiązuje w królestwie miłości.
Honoré de Balzac

Często Rodziny Zmarłego podczas organizowania ceremonii pogrzebowej pytają jak napisać mowę pogrzebową, co jest ważne i kto ją powinien wygłosić.

Oto kilka wskazówek.

Laudacja to mowa pochwalna na cześć osoby, wygłaszana z okazji odniesienia jakiegoś sukcesu np. zawodowego (nadanie tytułu doktora, profesora) ale również mowa wygłaszana na pogrzebie.

Mowa pogrzebowa to typowe przemówienie podczas pogrzebu, która powinna zawierać kilka ważnych części.

Przygotowanie.

Do mowy pogrzebowej można przygotować się w sposób bardzo przemyślany pisząc swego rodzaju skrypt i posiłkować się nim podczas wystąpienia lub pozostawić to mówcy jako swobodną zadumę nad życiem osoby zmarłej i żalu z powodu jej odejścia.

Z pewnością mowa pogrzebowa nie powinna być zbyt długa i monotonna.

Wstęp.

Warto na początku mowy, wprowadzić zebranych w nastrój zadumy i refleksji czerpiąc natchnienie z utworów literackich,

cytując fragmenty...

„Oto już jesień i pora umierać,

pożółkłe liście wiatr strąca i miecie,

drżące gałęzie do naga obdziera,

chór, gdzie sto ptaków modliło się w lecie.

Ja jestem zmierzchem dnia, który się skłania

ku zachodowi i w ciemności brodzi.

Noc, siostra śmierci oczy mi przysłania

i wkrótce z całym światem mnie pogodzi.

A jeśli kochasz, choć prawdę dostrzegniesz,

kochasz tym bardziej, im rychlej odbiegniesz

William Shakespeare, Sonet 71

Życiorys.

Dalej, krótki życiorys osoby zmarłej. Kiedy i gdzie się urodziła, jej dokonania w życiu rodzinnym i zawodowym.

Można przytoczyć jakieś ważne dla Rodziny i samego Zmarłego wydarzenie. Jego pasje i zainteresowania, działalność społeczna. Należy wyczuć czy przemówienie powinno zawierać elementy humorystyczne o ile odpowiadałoby to sposobie bycia Zmarłego i zyskało akceptację Rodziny. Można wówczas przytoczyć jakąś anegdotę z Jego życia. Przywołamy w ten sposób wspomnienia...

Wdzięczność.

Pod koniec warto wymienić najbliższych członków Rodziny którzy Go żegnają i w kilku słowach podziękować wszystkim tym, którzy towarzyszą Zmarłemu w ostatniej drodze na cmentarzu.

Prośba o pamięć.

W imieniu najbliższych poproś o pamięć o Zmarłym i miejscu Jego spoczynku…

Mówca.

Przyjmuje się, że mowy pogrzebowe wygłaszane są przez osoby znające osobę zmarłą. Zwykle jest to: współmałżonek, dziecko, rodzic, rodzeństwo, krewny, przyjaciel czy przyjaciółka, towarzysz np. pasji, jaką za życia osoba zmarła miała np. podróże, współpracownik czy nawet dobry sąsiad.

Wszystko zależy od predyspozycji mówcy i ładunku emocjonalnego.

Krótką mowę pogrzebową można przekazać, po wcześniejszym uzgodnieniu, celebransowi ceremonii pogrzebowej. Należy zadbać by pismo było czytelne lub tekst wydrukować.

Warto jednak pamiętać, że liturgia pogrzebowa w Kościele Rzymsko-Katolickim raczej jest powściągliwa w okazywaniu szczególnych względów i wyróżnień osobie zmarłej (wprowadzenie do Obrzędu Pogrzebu, kan. 1181.). 

Kilka cytatów i wersów dla inspiracji:

Śmierć przychodzi cicho. Niezapowiedziana, nieproszona. Nigdy nie ma na nią odpowiedniej chwili, jest zawsze gościem nie na czas….

Śmierć jest prawdą.

„Czas ucieka choć nikt go nie goni” Czerwone Gitary

"Podaj mi rękę" - mówił anioł, a był to świt jak uśmiech dziecka blady". K.K. Baczyński: Ach umieram, umieram

"Wolno dojrzewa człowiek. Wiele mu trzeba męstwa aby się nie dać wiatrowi i rosnąć w górę i w głąb, by triumfalną zielenią zaszumieć w końcu jak dąb zwycięstwa..." K.I. Gałczyński: Pieśń cherubińska

"Śmierć jest pewna, a życie krótkie, znika ono jak dym". Św. Franciszek z Pauli.

"Nic pewniejszego od śmierci. Nic bardziej niepewnego od jej godziny". Św. Antoni z Padwy.

"Życie jest trochę jak morska podróż. Wyjeżdżamy żegnając się i płacząc z powodu oddalenia od osób nam drogich, ale oto, kiedy przybijamy do drugiego brzegu, są inne osoby, które stoją już w porcie i na nas czekają". Św. Jan XXIII.

"Pozwólcie mi iść do domu Ojca" (ostatnie słowa przed śmiercią). Św. Jan Paweł II.

"W momencie śmierci bliskiego uderza człowieka świadomość niczym nie dającej się zapełnić pustki". Ks. Józef Stanisław Tischner.

"Nie wszystek umrę". Horacy.

"Nad grobem więcej warta jest pamięci o dobrym czynie niż tysiąc pochwał". Niccolini.

Zmarły żegna Rodzinę.

W niektórych regionach Polski, podczas ostatniej części pogrzebu, przy grobie, można usłyszeć tzw. "pożegnanie Rodziny przez Zmarłego". 

To dość specyficzna forma i może wydać się nie do końca logiczna. Bo czy Zmarły może nam jeszcze coś przekazać?
Tak więc, w niektórych kręgach, w ich tradycji obrzędów pogrzebowych przyjmuje się, że do momentu złożenia ciała czy prochów w grobie, Zmarły posiada status osoby żyjącej. Członkowie rodziny bliższej i dalszej, uczestniczą w dodatkowych obrzędach i rytuałach - jak pożegnanie przed kremacją, spotkania przy trumnie, członkowie rodziny wspólnie spożywają posiłki, przynoszą kwiaty, spotykają się w domu Zmarłego i rozmawiają o nim - Odszedłeś tak nagle... Byłaś najlepszą matką.... Zanim Zmarły opuści dom czy kaplicę są przy nim. Towarzyszą mu, właśnie aż do momentu "oddania Go matce ziemi". Do ostatniego etapu pogrzebu istnieje wyobrażenie że zmarła osoba jest pośród nas. Stąd, słyszy się, że Zmarły żegna żonę, syna, synową, ukochane wnuki, siostrę i braci z rodzinami oraz wszystkich których spotkał na swojej drodze życia...

Adam Franczyk