Forma pochówku a wola Zmarłego.

Wiele osób nurtuje problem zgodności woli zmarłego z formą pochówku jaka będzie miała miejsce po ich śmierci. Wyobrażamy sobie tradycyjnie spotykane obrzędy pogrzebowe jak również przekonani jesteśmy, że wyrażona za życia wola będzie przez chowających uszanowana. Oczywiście w zdecydowanej większości przypadków, przy tradycyjnych i konwencjonalnych rodzinnych relacjach wzajemnych pogrzeb nie odbiega od standardów.

Jednak mimo to warto wiedzieć, że po śmierci to osoba uprawniona do pochowania decyduje bezwzględnie o formie i miejscu pochówku. Osoba ta wykonując swoje ustawowe prawo może również postąpić wbrew powszechnie znanej woli zmarłego. Znane są nam przypadki kremacji osób nie będących jej zwolennikami lub wspólnych pochówków osób, które za życia sobie tego nie wyobrażały i nie życzyły. Jeżeli w niedługim czasie dozwolone zostanie rozsypywanie prochów to zmarły zwolennik tej formy pochówku nie ma żadnej pewności, że bliscy wypełnią jego wolę. Obserwacja praktyk pozwala wysnuć ogólny wniosek, że decyzje uprawnionych po śmierci zapadają głownie według kryterium ekonomicznego. Stąd rosnąca popularność kremacji, dochówków urn do grobów rodzinnych i inne praktyki.

W obowiązującej ustawie o cmentarzach i chowaniu zmarłych w art. 10 wymienione są osoby posiadające prawo do pochowania zwłok ludzkich. Są to najczęściej bliscy spokrewnieni ale również organy państwowe i instytucje. Tradycja, silny w naszym kraju kult osoby zmarłej czy normalna przyzwoitość nakazuje uszanowanie woli zmarłego i tak się w przygniatającej większości przypadków dzieje. Aby wskazać osobom zainteresowanym inną ścieżkę zagwarantowania sobie formy i miejsca pochówku (dotyczy to szczególnie osób samotnych) trzeba wspomnieć o formie zapisu woli potwierdzonym notarialnie i powierzeniu wykonania tej woli osobie zaufania publicznego. Skomplikowana i kosztowna formuła opierająca się na zapisach prawa cywilnego dedykowana jest tym, którzy w ograniczony sposób ufają bliskim lub ich nie mają. W polskim prawie brak jednoznacznego i gwarantowanego określenia powiernictwa woli w tym zakresie. Może się okazać, że zapis w formie aktu notarialnego nie będzie wystarczającym argumentem do uszanowania w zestawieniu z wolą krewniaka do wykonania swojego prawa do pochowania. Zawsze jednak jest to argument prawny. Podsumowując ten krótki rys zagadnienia woli zmarłego a formy pochowania zwracam uwagę na skomplikowany charakter problematyki oraz każdorazowo sugeruję doradzenie się zainteresowanego u kompetentnego źródła.

Jarosław Wydmuch