Badanie pośmiertne - sekcja zwłok.

Ten temat często wywołuje wśród najbliższych osoby zmarłej spore emocje. Najbliżsi przekonani są również, że posiadają prawo do wydania zgody lub sprzeciwu wobec tej procedury. Medycy nie do końca świadomi przepisów prawa mają przeświadczenie, że o badaniu zwłok ostatecznie rozstrzyga właśnie rodzina.

Badanie sekcyjne podlega jednak przepisom prawa i to one determinują jej charakter (rodzaj), a tym samym cel.

Badanie pośmiertne jest obowiązkowe w następujących przypadkach:

• na podstawie zebranego materiału medycznego, oględzin zwłok, nie można jednoznacznie określić przyczyny zgonu
• podejrzenie przestępstwa w wyniku którego nastąpił zgon
• podejrzenie choroby zakaźnej ( wynikające z przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi)

W pozostałych sytuacjach badanie jest możliwe i pozostaje na przykład w zakresie kompetencji lekarza. Na przykład gdy zgon pacjenta nastąpił w ciągu 12 godzin od przyjęcia do szpitala.

Sekcja medyczna. Ma na celu ustalenie przyczyny lub kilku przyczyn i okoliczności zgonu pacjenta, który zmarł w szpitalu. Może mieć cel naukowy, dydaktyczny.

Sekcja sądowa, prokuratorska. Wykonywana, gdy zachodzi podejrzenie przestępczego spowodowania śmierci. Wykonywana jest przez biegłego, który dokonuje szczegółowych oględzin zwłok, ich otwarcia i określenia jakie czynniki zewnętrze były przyczyną zgonu. To badanie opisuje Kodeks postępowania karnego, Kodeks karny wykonawczy oraz akty wykonawcze wydane na ich podstawie.

Sekcja sanitarna, wykonywana jest jeżeli istnieje pewność lub przypuszczenie, że przyczyną zgonu jest zakażenie lub choroba zakaźna, co może mieć wpływ na zagrożenie dla zdrowia publicznego.

Sekcja szpitalna czy właściwie anatomopatologiczna wykonywana jest na zwłokach pacjentów zmarłych w szpitalach i podmiotach leczniczych. Jej celem jest potwierdzenie klinicznego rozpoznania lub weryfikacja ustaleń z sekcji ze znanymi wcześniej danymi klinicznymi. Jest ona obowiązkowa gdy nie można jednoznacznie ustalić przyczyny zgonu. Sprzeciw najbliższych nie ma wpływu na wykonanie tego rodzaju sekcji.

Warto zauważyć, że żaden z przepisów prawa nie obliguje podmiotu uprawnionego do podjęcia decyzji o przeprowadzeni sekcji obowiązku uzyskania zgody rodziny, czy to zgody na jej wykonanie, czy zgody na zwolnienie z niej.

Art. 209 Kodeksu postępowania karnego determinuje konieczność przeprowadzenia badania sekcyjnego. Głównym jej celem jest ustalenie czy śmierć jest wynikiem czy następstwem przestępstwa. Lekarz podczas oględzin zwłok, w uzasadnionym podejrzeniu że do śmierci mógł się ktoś przyczynić, powiadamia Policję i Prokuraturę. Decyzję o wykonaniu sekcji podejmuje najczęściej Prokurator. Nie można wnieść skutecznego sprzeciwu wobec zleconej sekcji.

W przypadku sekcji zleconej przez Prokuraturę w celu pochowania zmarłego, wymagane jest zezwolenie prokuratorskie. Należy je przedłożyć wraz z kartą zgonu wydaną przez lekarza wykonującego badanie sekcyjne w Urzędzie Stanu Cywilnego celem uzyskania Aktu Zgonu.

W przypadku sekcji sanitarnej, państwowy powiatowy inspektor sanitarny w drodze decyzji nakazuje wykonanie sekcji zwłok osoby zmarłej. Z uwagi na zagrożenie jakie może nieść sekcja osoby zakażonej, może również zakazać sekcji jeśli miała by ona rozszerzyć zakażenie na osoby żyjące, lub przyczynić się do skażenia środowiska. Ten rodzaj sekcji ma na celu pozyskanie wiedzy i materiału biologicznego w celu zapobieżenia szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych

Sekcja „prywatna” może być wykonana na zlecenie rodziny zmarłej osoby. Jednak wymagane jest skierowanie od lekarza i jest ona płatna przez rodzinę. Na rynku funkcjonuje kilka podmiotów oferujących tego rodzaju usługi. Wykonują ją biegli lub wysoko kwalifikowany personel lekarski.

Renata Sośniak